Τι είναι η θηλυκότητα?
Ποια ειναι τα στοιχεία που την κάνουν όμορφη και αυθεντική?
Πώς διαμορφώνεται μέσα από τη σχέση μητέρας και κόρης?
Η θηλυκότητα έχει πολύπλευρη οντότητα, δεν αφορά, δηλαδή μόνο ένα στοιχείο, και η έκφρασή της διαφοροποιείται με το πέρασμα των ετών.
Κάποτε ήταν τελείως υποτιμημένη και μπορούσε να εκφράζεται μόνο με υπόγειο, σιωπηλό τρόπο.
Αυτό, βέβαια, εξακολουθεί να υφίσταται σε συγκεκριμένα πολιτισμικά και θρησκευτικά περιβάλλοντα.
Σήμερα στον δυτικό πολιτισμό η θηλυκότητα μοιάζει τελείως απελευθερωμένη από κάποια ταμπού του παρελθόντος και, συγχρόνως, επιβαρυμένη με άλλους περιορισμούς που σχετίζονται με την σχεδόν καταναγκαστική απόδειξή της.
Είναι εκεί που η θηλυκότητα ταυτίζεται μόνο με την αισθητική της διάσταση, με την αγωνία της εξωτερικής εμφάνισης.
Είναι, επίσης, εκεί που ταυτίζεται με το «δικαίωμα» της σεξουαλικής απελευθέρωσης και αυτοδιάθεσης.
Είναι, ακόμα, εκεί που ορίζεται μέσα από τη διεκδίκηση και την απόδειξη εξουσίας και ελέγχου.
Όταν, όμως, η θηλυκότητα μπαίνει να οριστεί με μονοδιάστατο ή φανατικό τρόπο, τότε είναι σίγουρο ότι αντί να διευρύνεται, περιορίζεται.
Είναι οι περιπτώσεις που πίσω από μια άψογη και θελκτική εξωτερική εμφάνιση, κατοικεί μια κουρασμένη και θλιμμένη γυναίκα.
Ή οι περιπτώσεις που πίσω από μία έντονη και χωρίς όρους σεξουαλική διεκδίκηση, κατοικεί μια ανασφαλής και γεμάτη μοναξιά γυναίκα.
Ή οι περιπτώσεις που πίσω από μια παντοδύναμη και σκληρή θηλυκότητα, κατοικεί μια γυναίκα με ενοχοποιημένη τρυφερότητα που δεν τολμά να ζητήσει φροντίδα. Η θηλυκότητα δεν αποδεικνύεται, αλλά αναδεικνύεται. Η ανάδειξή της ζητάει τον σεβασμό και όχι την αναγνώριση ευθραστότητας, ζητάει την υπεράσπιση της καλής επιθυμίας και όχι απλώς την διεκδίκηση δικαιωμάτων, ζητάει την παροχή ποιοτικής φροντίδας, αλλά επιτρέπει να την δεχτεί κιόλας.
Πώς η σχέση μητέρας και κόρης μπορεί να κυοφορήσει τη θηλυκότητα που έχει ικανοποίηση και πώς τη θηλυκότητα που κουβαλάει βάρος και ενοχοποίηση?
Κατά την αναπτυξιακή φάση της παιδικής ηλικίας, έχει να εδραιωθεί η αναγνώριση της διαφορετικότητας μητέρας και κόρης.
Η κόρη έχει να καθρεφτίζεται στο πρόσωπο της μητέρας και όχι το αντίθετο. Δηλαδή, η κόρη διαμορφώνει την ξεχωριστή εικόνα για τον εαυτό της μέσα από το καλό καθρέφτισμα της μητέρας σε εκείνη.
Το καλό καθρέφτισμα ενημερώνει την κόρη για την αξία της ως πρόσωπο, καθώς και για τους περιορισμούς της, κάτι που την εντάσσει σε μια ανθρώπινη και ρεαλιστική διάσταση.
Όταν η ταύτιση της κόρης με τη μητέρα επιτρέπει τη διαφοροποίηση και την άνθιση της μοναδικής οντότητας του μικρού κοριτσιού, τότε η θηλυκότητα μπορεί να εξελιχθεί χωρίς εμπλοκές.
Τι συμβαίνει, όμως, στην αντίθετη περίπτωση, όταν υπάρχουν εμπλοκές?
Η μητέρα που δεν νιώθει ικανοποίηση από τη δική της ζωή ή/ και που δεν έχει κοντινή σχέση με τον άντρα της, κινδυνεύει να φτιάξει σχέση συγκύτιο με την κόρη της.
Στη σχέση αυτή δεν επιτυγχάνεται το καλό ξεχώρισμα της κόρης από τη μητέρα, με αποτέλεσμα η κόρη να αισθάνεται ότι εκείνη πρέπει να ευτυχήσει τη μητέρα της.
Αυτό τη γεμίζει βάρος και πίεση, καθώς, ενώ λαχταρά να καθρεφτιστεί και να αναγνωριστεί από τη μητέρα της, αναλαμβάνει η ίδια να την φροντίσει, να την ανακουφίσει.
Άλλη εμπλοκή αφορά στην ανταγωνιστική σχέση μητέρας και κόρης. Η μητέρα που δεν έχει ικανοποιηθεί από τα βλέμματα αποδοχής της δικής της μητέρας, νιώθει ανασφάλεια για την αξία της.
Θα μπει να τραφεί συναισθηματικά μέσα από τη ζωή της κόρης της, να παίρνει αναγνώριση μέσα από τα επιτεύγματα της κόρης της, να νιώθει την κόρη της ως δική της ναρκισσιστική προέκταση.
Αλλά επειδή η ίδια δεν εκτιμά την αξία της, είναι σαφές ότι, επί της ουσίας, δε θα αποδέχεται και δεν θα εκτιμά και οποιαδήποτε ναρκισσιστική της προέκταση.
Ο ανταγωνισμός στη σχέση μητέρας και κόρης παράγει ένταση που γυρίζει καταστροφικά στην κόρη.
Μακροπρόθεσμα, η θηλυκότητα του μικρού κοριτσιού είτε κινδυνεύει να ανασταλεί είτε να εκφραστεί με απελπισία για επιβεβαίωση, π.χ. σαγηνευτική, σεξουαλικοποιημενη συμπεριφορά.
Κατά την αναπτυξιακή φάση της εφηβείας, η πολυπλοκότητα αυξάνεται, καθώς τωρα μπαίνουν νέα ζητήματα, όπως η σεξουαλική αφύπνιση, η επιθυμία για αυτονόμηση.
Στην περίοδο αυτή, βαθαίνει ακόμα περισσότερο η ταύτιση της έφηβης με τη μητέρα της. Είναι η φάση που οριστικοποιείται το καλό πρότυπο της μητέρας ως γυναίκας.
Η κόρη θα λάβει όλη τη συνειδητή και ασυνείδητη πληροφόρηση από τη μητέρα της για το αν ειναι ή όχι καλό και ικανοποιητικό να είσαι γυναίκα.
Η μητέρα που παλεύει την ικανοποίηση σε όλους τους τομείς της ζωής της, μην αφορώντας την η στέρηση ως συναίσθημα, θα προσφέρει την εμπιστοσύνη και την ελευθερία στην έφηβη κόρη της.
Η μητέρα που μπορεί και χαίρεται τη δική της ζωντάνια και σεξουαλικότητα, δε θα νιώσει απειλητικό το δροσερό και όμορφο κορίτσι που ανοίγεται στη δική του σεξουαλικότητα.
Αν, όμως, ζοριστεί πολύ από την αναδυόμενη θηλυκότητα της κόρης της, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να την ενοχοποιήσει, είτε μέσα από την περαιτέρω δική της παραίτηση, ώστε να την τραβήξει πίσω, είτε μέσα από ηθικές απαγορεύσεις και κινδυνολογία για το άνοιγμα της προς τα έξω.
Κάπως έτσι παράγεται η ενοχοποιημένη και στερημένη θηλυκότητα.
Η θηλυκότητα που εμπλουτίζει την ύπαρξη, που συμβάλλει στη δημιουργία, που χαρίζει τη ζωή και την φροντίδα, ακόμα και όταν δεν τεκνοποιεί, που παράγει τη χαρά, είναι το δώρο της μητέρας προς την κόρη.
Χωρίς αμφιβολία, η μητέρα που φροντίζει, σέβεται και χαίρεται την γυναικεία της υπόσταση, φτιάχνει επόμενες γενιές ικανοποιημένων και ευχαριστημένων γυναικών.
