Θα φωτίσω την διαφορά της συστημικής ψυχοθεραπείας από τη συμβουλευτική ψυχοθεραπεία μέσα από ένα κλινικό παράδειγμα και όχι μέσω της θεωρητικής προσέγγισης. Τα στοιχεία του παραδείγματος είναι τροποποιημένα αφενός για να διασφαλιστεί το απόρρητο και αφετέρου για να γίνουν πιο ξεκάθαρες και κατανοητές οι διάφορες των δυο προσεγγίσεων.

Κλινικό παράδειγμα.
Η γυναίκα, γύρω στα 40, διατηρεί μια επιχείρηση που έχει κληρονομήσει από τους γονείς της. Παρόλο που δεν είναι δικό της δημιούργημα και της δόθηκε έτοιμο, εκείνη το εξελίσσει με μεγάλη υπευθυνότητα και επιτυχία. Δεν παρέμεινε στο δοσμένο από τους γονείς, καθώς βάζει με μεγάλη ευθύνη τον προσωπικό της τρόπο και κόπο για την επιτυχή εξέλιξη της επιχείρησης. Οι γονείς έχουν αποσυρθεί από την επιχειρηματική δράση, όμως η μητέρα εξακολουθεί και πηγαίνει στην επιχείρηση κάθε μέρα για να βοηθήσει. Οι προστριβές, ο θυμός της γυναίκας για τη παρεμβατικότητα της μητέρας, τα συναισθήματα του εγκλωβισμού, του βάρους και της ανεπάρκειας αποτελούν μέρος της πραγματικότητάς της στη δουλειά. Πώς μπορεί να βγει από αυτή τη δύσκολη κατάσταση;

Συμβουλευτική ψυχοθεραπεία.
Το πρόβλημα είναι ότι η μητέρα καταπιέζει την κόρη, γίνεται παρεμβατική στη δουλειά της και ενώ της έχει κληροδοτήσει την επιχείρηση συνεχίζει και της ασκεί έλεγχο.
Η γυναίκα χρειάζεται να μάθει να βάζει όρια, γιατί ο τρόπος που το κάνει προφανώς δεν είναι αποτελεσματικός και ξεκάθαρος. Αφήνει τους άλλους να παρεμβαίνουν στη ζωή της και δεν μπορεί να τους πει «όχι» και με κάποιο τρόπο οι άλλοι την εκμεταλλεύονται. Μπορεί να μάθει κάποιες τεχνικές που θα τη βοηθήσουν να βάζει όρια και να λέει «όχι» εκεί που πρέπει να πει.
Η γυναίκα, επίσης, χρειάζεται να μάθει να διαχειρίζεται τον θυμό της και τα δύσκολα συναισθήματα και να τα επικοινωνήσει στη μητέρα της. Είναι καλό να δουλέψει την αυτοπεποίθηση της για να μην απογοητεύεται από τον εαυτό της, όταν δημιουργούνται εντάσεις στη δουλειά με την μητέρα της και να υπενθυμίζει στον εαυτό της τι αξίζει.
Είναι πολύ σημαντικό να θέσει αυτούς τους στόχους και να δουλεύει πάνω σε αυτούς, ώστε κάθε φορά να συζητιέται η πρόοδος στις συναντήσεις συμβουλευτικής.

Συστημική ψυχοθεραπεία.
Η μητέρα όντως ασκεί έλεγχο και καταπιέζει την κόρη της μέσα από τον τρόπο που κινείται στην επιχείρηση.
Γιατί είναι σημαντικό για την μητέρα να βρίσκεται εκεί; Καθώς έχει συνταξιοδοτηθεί, έχει κάποιο άλλο νόημα στην ζωής της εκτός από το να φροντίζει, ακόμα και καταπιεστικά, και να αισθάνεται χρήσιμη; Πώς είναι η σχέση του ζευγαριού, δηλαδή των γονιών της γυναίκας, υπάρχει καλή σχέση; Υπήρχε στο παρελθόν;
Αν δεν υπήρχε, πώς η γυναίκα το ζούσε αυτό; Μπορεί η μητέρα να είχε στηριχθεί συναισθηματικά στην κόρη; Τι είναι αυτό που στο σήμερα κάνει τη γυναίκα, ενώ με πολύ ενήλικο και υπεύθυνο τρόπο έχει εξελίξει την επιχείρηση, παράλληλα να αισθάνεται σαν ανεπαρκές κοριτσάκι μπροστά στις παρατηρήσεις της μητέρας της.
Πώς νιώθει που έχει αναλάβει την επιχείρηση των γονιών; Το βιώνει ως αποτυχία; Αναγνωρίζει το πόσο καλά το έχει εξελίξει ή πιστεύει ότι της χαρίστηκε κάτι χωρίς εκείνη να έχει κοπιάσει;
Η παρουσία της μητέρας στην επιχείρηση εξυπηρετεί τη γυναίκα ή την ίδια τη μητέρα; Η γυναίκα έχει έγνοια για τη μητέρα της και ανησυχεί αν είναι χαρούμενη;
Πώς μπορεί να φροντίσει τη μητέρα της αλλιώς και όχι δίνοντας της ρόλους που ενώ μοιάζει να την εξυπηρετούν, τελικά λειτουργούν στερητικά ως προς το πώς η ίδια βλέπει τον εαυτό της.
Πώς θέλει να είναι η ζωή της;

Συμπέρασμα
Η συμβουλευτική στοχεύει στη διαχείριση των καταστάσεων, η συστημική ψυχοθεραπεία εμβαθύνει. Το πρώτο είναι ανώδυνο, το δεύτερο μπορεί να γίνει και επώδυνο, καθώς αγγίζονται βαθύτερα στρώματα του εαυτού.
Και οι δυο δρόμοι περπατιούνται, ο πρώτος τελειώνει σύντομα, ο δεύτερος έχει μεγάλη πορεία, διακλαδώνεται σε μονοπάτια και μετά και σε άλλα μονοπάτια. Είναι πιο δύσκολος και κοπιαστικός, όμως έχει και τις πιο ωραίες θέες.