Η κοινή γνώμη το κατατάσσει στην κατηγορία των δύσκολων επαγγελμάτων. Συνήθεις απορίες έχουν να κάνουν με το «πώς αντέχει ο ψυχολόγος να ακούει τα προβλήματα τόσων πολλών ανθρώπων», «πώς νιώθει όταν επιστρέφει στο σπίτι του», «αν σκέφτεται άλλα άσχετα πράγματα την ώρα που μιλάει ο άνθρωπος που έχει απέναντι του» και άλλα ευφάνταστα και, συγχρόνως, πολύ κατανοητά ερωτήματα.
Είναι χρήσιμο να διευκρινιστεί ότι ο ψυχολόγος μπορεί παράλληλα να είναι και ψυχοθεραπευτής – ψυχοθεραπεύτρια, μπορεί και όχι. Αυτό καθορίζεται από το αν ο ψυχολόγος, εκτός από το πτυχίο των βασικών του σπουδών, έχει αφιερώσει χρόνο, χρήμα και μεράκι σε πολλές, πάρα πολλές, ώρες εκπαίδευσης και προσωπικής ψυχοθεραπείας σε ένα αναγνωρισμένο ιδιωτικό, συνήθως, ινστιτούτο εκπαίδευσης στην ψυχοθεραπεία.
Ο ψυχολόγος ακόμα και αν δεν κατέχει τον τίτλο του ψυχοθεραπευτή, μπορεί θεωρητικά να ασκήσει το επάγγελμα, καθώς η απόκτηση αναγνωρισμένου πτυχίου ψυχολογίας του παρέχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος.
Βέβαια, πόσο έγκυρη και αξιόπιστη είναι η ψυχοθεραπευτική δουλειά ενός επαγγελματία ψυχολόγου που δεν έχει την ανάλογη κατάρτιση, παραμένει ως κρίσιμο και επιμένον ερώτημα.
Τα καλά νέα είναι ότι σήμερα οι περισσότεροι ψυχολόγοι είναι και εκπαιδευμένοι ψυχοθεραπευτές.
«Θέλω να βρω έναν καλό ψυχολόγο» ακούμε συχνά ή όταν εμείς οι επαγγελματίες παραπέμπουμε τον ενδιαφερόμενο σε κάποιον συνάδελφο μπορεί και να μας ρωτήσει «είναι καλός αυτός ο ψυχολόγος?»
Η ολοκληρωμένη και συνεχής εκπαίδευση του ψυχολόγου απαιτείται, τι τον κάνει, όμως, καλό? Και τι εννοείται άραγε κάθε φορά με το επίθετο «καλός»?
Μήπως ο αποτελεσματικός? Ο διευκολυντικός? Ο στοργικός? Αυτός που θα δώσει άμεσες λύσεις? Ο φροντιστικός? Ο έμπιστος? Ο φτηνός? Αυτός που δε θα ζορίσει? Ο αυστηρός? Ο αυθεντικός? Αυτός που έχει φήμη?
Όλα ή κάποια από τα παραπάνω ή και κανένα από τα παραπάνω?
Σαφώς, υπάρχουν σταθερές που συνιστούν το «καλός ψυχολόγος». Ας το δούμε, όμως, ανάποδα.
Για παράδειγμα, δεν μπορεί να θεωρηθεί καλός ο ψυχοθεραπευτής που είναι διεκπεραιωτικός και δεν αγγίζεται από τον πόνο ούτε εκπλήσσεται από την ομορφιά της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ούτε αυτός που μιλάει για «πελάτες», αλλά ούτε και αυτός που στο συνεχές «υγεία – παθολογία» τοποθετείται στα δυο άκρα, με αποτέλεσμα είτε μόνο να μοιράζει διαγνώσεις διαταραχών είτε να μην ξέρει να τις αναγνωρίσει, όταν υπάρχουν.
Έχει, άρα, σημασία και χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη τι θέλει ο άνθρωπος που αναζητά έναν «καλό ψυχολόγο», τι φαντάζεται και τι προσδοκά.
Διαφορετικά, ο πιο καλός και αναγνωρισμένος ψυχοθεραπευτής – ψυχοθεραπεύτρια αχρηστεύεται, όταν ο άνθρωπος που ζητά βοήθεια στην πραγματικότητα δε θέλει ή δεν είναι έτοιμος να βοηθηθεί ουσιαστικά.
Ποιο είναι το κόστος της ψυχοθεραπείας? Ο ψυχολόγος είναι επάγγελμα και χρειάζεται να αμείβεται. Ο διαχωρισμός ανάμεσα σε επάγγελμα και λειτούργημα στερείται νοήματος. Αν η παροχή ψυχοθεραπείας είναι και λειτούργημα, δηλαδή παίζει σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη κοινωνία, τότε έχει και να αμείβεται, ακριβώς γιατί είναι σημαντική.
Η αμοιβή του ψυχολόγου καθορίζεται από τον ίδιο και οι τιμές μιας συνεδρίας ψυχοθεραπείας κυμαίνονται.
Ο ψυχοθεραπευτής που κοστολογεί πολύ χαμηλά τη δουλειά του την υποτιμάει, αλλά και αυτός που δεν αξιολογεί τις πλέον αντικειμενικές οικονομικές δυσκολίες των ανθρώπων σήμερα, δεν ξέρει να είναι ανθρώπινος και κοινωνικά ευαίσθητος.
Κλείνοντας, το επάγγελμα του ψυχολόγου δεν είναι δύσκολο, επειδή χρειάζεται αντοχή για να ακούει τα προβλήματα των ανθρώπων. Αντίθετα, γίνεται δύσκολο και αφόρητο, όταν λανθασμένα μπαίνει να στηρίζει και να αντέχει τους ανθρώπους.
Αλλιώς, πρόκειται για ένα από τα συναρπαστικότερα επαγγέλματα.
